17 września 2009.
Nawigacja bezbłędnie kierowała nas do celu świetnie współpracując z naszym kierowcą i wyśmienitym fotografem Januszem Dudą. Zmęczeni podróżą, ale pełni zachwytu mijamy słynne miasto Chamonix. Widzimy języki lodowca Monte Blanc drzemiące w uśpieniu, pokryte świeżym śnieżnym puchem w górnych partiach Masywu. Kilka zdjęć i jedziemy, aby po paru minutach ujrzeć rozległą Dolinę Merostwa Passy, oraz skąpane w słońcu i zieleni Plateau d’Assy, leżące na wysokości naszej Palenicy. Nad Plateau wznosi się szczyt Pointe de Plate (2554 m n.p.m.). Krętymi uliczkami między uroczymi willami samochód wspinał się na wysokość prawie 1500 metrów nad poziomem morza. Pani Anne Tobe zakwaterowała nas w uroczym hoteliku pod nazwą „Le Turisme” z widokiem na Mont Blanc. Po sutej kolacji z potraw regionalnych - czas na odpoczynek.
18 września 2009.
Pogodny wczesny poranek i ciekawość zwiedzenia tej przepięknej okolicy zachęciła mnie do porannego joggingu. Rześkie powietrze wyciskało mi łzy z oczu przez które podziwiałam alpejską architekturę domów skąpanych w kolorowych kwiatach pelargonii. Po drodze mijam plac i kościół Notre-Dame de Toute Grâce, który charakterystycznymi ośmioma kolumnami poprzedza kolorową mozaikę ściany frontowej wykonanej przez Ferdynanda Légera. Przebiegam przez most w pobliżu szumiącej kaskady rzecznej kierując się wyczuciem i ku mojemu zdziwieniu ukazuje mi się bryła potężnej budowli. Było to sanatorium Sancellemoz. Spacerując wokół budynku i podziwiając oświetloną w wstającym słońcu Białą Górę - Mont Blanc zrozumiałam sens ostatnich słów przed śmiercią wypowiedzianych przez Marię Skłodowską-Curie, a zacytowanych w książce o rodzinie Curie autora Denisa Brian: „To nie lekarstwa mi pomogły ale te góry - ta przestrzeń, powietrze".
Przejęta, zadowolona biegiem, wróciłam do hotelu - szybki prysznic, lekkie śniadanie i prawdziwa uczta widokowa: Biała Góra, najwyższa w Europie, pobielona świeżo spadłym śniegiem. Podobno rzadko się pokazuje - dzisiaj w całej okazałości cieszy nasze oczy. Po południu udaję się na spotkanie w Merostwie, w zacnym towarzystwie senatora Rzeczpospolitej Polskiej Ireneusza Niewiarowskiego, z panem v-ce burmistrzem Zakopanego Janem Walczakiem oraz panią sekretarz miasta Zakopanego Renatą Szych. Pani Renata jest prawdziwą fanką Marii Skłodowskiej-Curie i kopalnią wiedzy na temat jej życia i sukcesów w dziedzinie chemii i fizyki.
W merostwie przyjął nas mer Gilles Petit Jean Genaz, v-ce mer Anne Tobe, oraz przesympatyczny sprawca całego zamieszania Marek Haftek, który jak się okazuje prężnie działa na rzecz kontaktów między stroną polską i francuską. I to za jego sprawą Polaniorze gościli w Passy w 2004 i 2006 roku. Spotkanie odbyło się w atmosferze wspomnień pobytu delegacji z Podhala w 2004 roku. Gospodarzy urzekł temperament górali, śpiew, taniec, przepiękny strój. Zdumienie budziły też prezentowane rękodzieła naszych hafciarek, tkaczek, piękne rzeźby i prace uczniów Szkoły Kenara oraz wyroby kulinarne serwowane przez „Karczmę Polany".
Pani v-ce mer Anne Tobe zarysowała plan współpracy na lata następne. Senator Niewiarowski wspomniał, że w 2011 roku w Polsce obchodzimy rok chemii i jest to doskonała szansa, aby młodzi ludzie, którzy wykażą się znajomością życia i sukcesów naukowych Marii Skłodowskiej-Curie gościli w gminie Passy. Burmistrz Jan Gąsienica-Walczak wyraził chęć współpracy w przedsięwzięciu.
Po spotkaniu zaproszono nas na kolację do uroczej restauracji La Bergerie w Plaine Joux, w towarzystwie rodziny Marka Haftka. Rodzina Haftek bardzo miło wspomina wizytę Podhalan z Polski w 2004 roku. Temperament górali, żywa kultura, piękne stroje urzekły trzy panie Haftek. Nas natomiast prawdziwie urzekła więź rodziny pana Marka i Halinki. Córki Irenka i Zosia uczą swoje dzieci i mężów języka polskiego i aktywnie działają na rzecz współpracy z Polską. Sama stacja Pleine Joux przepięknie usytuowana, udostępnia platformę na której startują lotniarze mając sprzyjające prądy. Pojawiają się tu stacje narciarskie, ale główne ośrodki narciarskie usytuowane są po drugiej stronie, pod masywem Mont Blanc.
19 września 2009.
Kolejny pogodny ranek Tym razem pobiegłam kierując się na zachodnią część miejscowości. Mijając Plac d’Assy spotykam biegającego Senatora Niewiarowskiego zapalonego taternika i sportowca uczestniczącego w niejednym maratonie. Po drodze mijam stary kościółek o prawdziwej alpejskiej architekturze, rzeźby współczesnych artystów z różnych lat, Materialite Du Vide, Romy (1999), La Grande Echelle Charlesa Semsera z 1973 roku, która zdobi główny plac, oraz domy z okrągłego drzewa, wybudowane przez górali z Podhala w stylu alpejskim. Staram się dobiec na polanę z której rozciąga się przepiękny widok spowitego w lekkiej mgiełce Masywu Mont Blanc. Śniadanie dzisiaj bez widoku na czterotysięcznik, który drzemał w pierzynie lekkich chmurek. Szkoda, bo do południa planowana wycieczka do słynnego Chamonix i wyjazd kolejką na Brevent (2525 m n.p.m) potem zakupy obiad i o 18.00 - główna uroczystość odsłonięcia tablicy poświęconej naszej podwójnej Noblistce.
W Sancellemoz ostatnie przygotowania do uroczystości. Oglądamy wystawę poświęconą rodzinie Marii Skłodowskiej-Curie i Piotra Curie, którym to razem przyznano pięć nagród Nobla. Uroczystość poprzedziło spotkanie w sali konferencyjnej z dyskusją na temat dalszej współpracy. W dyskusji brali udział zaproszeni przez Mera goście:
Senator RP Ireneusz Niewiarowski,
Konsul Generalny RP w Lyonie pan Wojciech Tyciński,
pan Roger Viond, przewodniczący Komisji d/Europy, stosunków międzynarodowych i współpracy Regionu Rhone-Alpes.
Małopolskę reprezentowały:
Maria Malinowska, radna Sejmiku Województwa Małopolskiego, reprezentująca v-ce marszałka Romana Ciepielę,
Edyta Gołaś z Biura Marszałkowskiego, z Działu Współpracy Międzynarodowej.
Miasto Zakopane reprezentowali: v-ce burmistrz Jan Gąsienica–Walczak i Renata Szych, sekretarz Miasta Zakopanego,
Janusz Duda (reporter, kierowca).
Wójta Gminy Kościelisko Bohdana Pitonia oraz Radę Gminy miałam zaszczyt osobiście reprezentować.
Zasadnicza część projektu miałaby się opierać na zaangażowaniu w jego realizację zespołów szkolnych w Passy (i ewentualnie w całej krainie Mont-Blanc) z jednej strony, a z Zakopanego i Kościelisk z drugiej. Główny cel to integracja młodzieży z Polski i Francji, oraz ich koncentracja wokół dokonań rodziny Marii Skłodowskiej-Curie w rozwój nauki w dziedzinie fizyki i chemii. Przybliżenie młodzieży postaci dwukrotnej noblistki jako symbolu o ogromnym znaczeniu.
Maria jako młoda emigrantka potrafiła przezwyciężyć liczne problemy, aby zdobyć laury paryskiej Sorbony a jednocześnie uczestniczyć w życiu społecznym i politycznym Francji, Polski i Świata.

Po spotkaniu nastąpiło to najważniejsze - odsłonięcie tablicy pamiątkowej ufundowanej wybitnej uczonej Marii Skłodowskiej-Curie, która w tym byłym sanatorium zmarła 4 lipca 1934 roku. Przed odsłonięciem pamiątkowej tablicy senator RP odczytał pismo marszałka Senatu Rzeczpospolitej Polskiej Bogdana Borusewicza, skierowane do inicjatorów i uczestników uroczystości w Sancellemoz. Tablicę ufundowali: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Miasto Zakopane i Gmina Kościelisko z inicjatywy senatora RP Ireneusza Niewiarowskiego, z pomocą Komitetu Honorowego, w skład którego wchodzi Maria Będkowska, ówczesna dyrektorka Gminnego Ośrodka Kultury w Kościelisku, inicjatorka współpracy polsko francuskiej w 2004 roku.
Odsłonięcia dokonało najmłodsze pokolenie Merostwa Passy: wnuk państwa Haftek i wnuczka państwa Tobe, dyrektora Sancellemoz, w obecności gości i gospodarzy, którym przewodniczył mer Passy Gilles Petit-Jean Genaz, zastępczyni mera d/s informacji pani Martine Peorroud oraz pani Anne Tobe, v-ce mer ds. Kultury i Dziedzictwa, przewodnicząca Stowarzyszenia CREHA; doktor Marek Haftek z rodziną - inicjator relacji polsko-francuskiej w Passy, przewodniczący Stowarzyszenia „Spotkania w Assy”; pan Philipe Tobe - dyrektor naczelny i dr Francis Tobe - dyrektor medyczny Sancellemoz.
W wystąpieniach gospodarze i goście podkreślali zasługi byłej pacjentki Sancellemoz jej dokonania i zasługi w dziedzinie nauk przyrodniczych i jej obecności w życiu społecznym Francji, Polski i mnie pozostało w imieniu wójta gminy Kościelisko, Rady Gminy, Gminnego Ośrodka Kultury Regionalnej Kościelisko, Związku Podhalan O/Kościelisko, podziękować za gościnę w 2004 i 2006 roku. Podkreśliłam też, że jesteśmy jedną wspólną Europejską Rodziną i powinniśmy szukać porozumienia oraz płaszczyzn wzajemnej współpracy w różnych dziedzinach, nauki, kultury, sportu i turystyki, angażując do współpracy młodzież z różnych stron Europy.

Autorka artykułu: Zofia Leśnik,
(Przewodnicząca Wydziału Oświaty Kultury, Sportu i Promocji Gminy Kościelisko)

Historia kontaktów Kościelisko - Passy:
Maria Curie-Skłodowska - w 70 lecie śmierci >>>